Η ρύπανση από την υπερθέρμανση του πλανήτη τριπλασίασε τον αριθμό των νεκρών από τον «αθόρυβα καταστροφικό» καύσωνα που ξεκίνησε να πλήττει την Ευρώπη στα τέλη Ιουνίου.

Η συγκεκριμένη παρατήρηση έγινε από μια πρώτη ανάλυση που κάλυψε δώδεκα πόλεις, καθώς οι ειδικοί προειδοποίησαν για μια επιδεινούμενη κρίση υγείας στο εγγύς μέλλον.
Ένας «σιωπηλός δολοφόνος» στην Ευρώπη

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι η μεγάλη ζέστη είχε ως αποτέλεσμα 2.300 άνθρωποι να πεθάνουν σε 12 μεγάλες πόλεις, καθώς οι θερμοκρασίες εκτινάχθηκαν σε όλη την Ευρώπη μεταξύ 23 Ιουνίου και 2 Ιουλίου. Απέδωσαν 1.500 από τους θανάτους στην κλιματική αλλαγή, η οποία έχει αυξήσει τη θερμοκρασία του πλανήτη και έχει επιδεινώσει τα ακραία φαινόμενα, κάνοντάς τα ακόμη πιο ζεστά.

Το Μιλάνο ήταν η πόλη που επλήγη περισσότερο, με 317 από τους 499 θανάτους από καύσωνα να αποδίδονται στην κλιματική κατάρρευση, ακολουθούμενη από το Παρίσι και τη Βαρκελώνη. Το Λονδίνο είχε 273 θανάτους από καύσωνα, 171 από τους οποίους οι ερευνητές απέδωσαν στην ανθρώπινη επίδραση στο κλίμα, σύμφωνα με δημοσίευμα του Guardian.

Κόσμος στην παραλία της Αγίας Τριάδας, στην Θεσσαλονίκη. Konstantinos Tsakalidis/SOOC

«Η μελέτη αυτή καταδεικνύει γιατί οι καύσωνες είναι γνωστοί ως σιωπηλοί δολοφόνοι», δήλωσε ο Μάλκολμ Μιστράι, επιδημιολόγος στη Σχολή Υγιεινής και Τροπικής Ιατρικής του Λονδίνου και συν-συγγραφέας της μελέτης. «Ενώ έχουν αναφερθεί λίγοι σχετικά θάνατοι στην Ισπανία, τη Γαλλία και την Ιταλία, χιλιάδες άλλοι άνθρωποι πιστεύεται ότι έχουν πεθάνει ως αποτέλεσμα των ακραίων θερμοκρασιών».

Η ταχεία ανάλυση από την ομάδα World Weather Attribution, η οποία χρησιμοποίησε καθιερωμένες μεθόδους αλλά δεν έχει ακόμη υποβληθεί για αξιολόγηση, επιρρίπτει την ευθύνη για τα δύο τρίτα των θανάτων στην κλιματική καταστροφή.

«Μια αλλαγή μόλις 2 ή 3C μπορεί να σημαίνει τη διαφορά μεταξύ ζωής και θανάτου για χιλιάδες ανθρώπους».

Οι ηλικιωμένοι είχαν την υψηλότερη θνησιμότητα, σύμφωνα με τη μελέτη, με το 88% των θανάτων που οφείλονται στο κλίμα να αφορά άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών. Οι ερευνητές δήλωσαν ότι η ακραία ζέστη ήταν μια «υποτιμημένη» απειλή, καθώς τα περισσότερα θύματα πέθαιναν μακριά από τα μάτια του κοινού σε σπίτια και νοσοκομεία και με μικρή κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης.

«Οι καύσωνες δεν αφήνουν ίχνη καταστροφής όπως οι πυρκαγιές ή οι καταιγίδες», δήλωσε ο Μπεν Κλαρκ, κλιματολόγος στο Imperial College του Λονδίνου και συν-συγγραφέας της μελέτης. «Οι επιπτώσεις τους είναι ως επί το πλείστον αόρατες αλλά αθόρυβα καταστροφικές. Μια αλλαγή μόλις 2 ή 3C μπορεί να σημαίνει τη διαφορά μεταξύ ζωής και θανάτου για χιλιάδες ανθρώπους».
Ιδιαίτερα επικίνδυνοι οι καύσωνες

Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν επιδημιολογικά μοντέλα για να εκτιμήσουν τη θνησιμότητα λόγω καύσωνα σε πόλεις όπως το Παρίσι, το Λονδίνο, η Μαδρίτη και η Ρώμη για μια περίοδο 10 ημερών και συνέκριναν τον αριθμό των θανάτων με εκείνον ενός υποθετικού κόσμου στον οποίο οι άνθρωποι δεν είχαν αυξήση την θερμοκρασία του πλανήτη καίγοντας ορυκτά καύσιμα ή καταστρέφοντας τη φύση.

Λουόμενοι στη Δανία. Ritzau Scanpix/Thomas Traasdahl via REUTERS

Προειδοποίησαν ότι οι σχέσεις μεταξύ θερμοκρασίας και θανάτου που χρησιμοποίησαν στα μοντέλα τους προέκυψαν από τοπικά δεδομένα θνησιμότητας έως το 2019 και, επομένως, ενδέχεται να μην αποτυπώνουν πλήρως τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι σε κάθε πόλη έχουν προσαρμοστεί στον πιο ζεστό καιρό με την πάροδο του χρόνου.

Προηγούμενες μελέτες έχουν υπολογίσει ότι περίπου 44.000 άνθρωποι πεθαίνουν από τη ζέστη στην Ευρώπη κάθε χρόνο.

Διαπίστωσαν ότι η κλιματική αλλαγή ώθησε τις θερμοκρασίες σε ορισμένες πόλεις έως και 4C υψηλότερα, με αποτέλεσμα 1.500 επιπλέον θανάτους. Ο αριθμός των νεκρών ήταν μεγαλύτερος από εκείνον άλλων πρόσφατων καιρικών καταστροφών που επιδεινώθηκαν από τη ρύπανση από ορυκτά καύσιμα, όπως οι πλημμύρες που σκότωσαν 224 ανθρώπους στην Ισπανία το 2024 και οι πλημμύρες που σκότωσαν 243 ανθρώπους στη βορειοδυτική Ευρώπη το 2021.

Προηγούμενες μελέτες έχουν υπολογίσει ότι περίπου 44.000 άνθρωποι πεθαίνουν από τη ζέστη στην Ευρώπη κάθε χρόνο, κατά μέσο όρο τις τελευταίες δεκαετίες. Οι επιστήμονες υπέδειξαν ότι ο τεράστιος αριθμός θανάτων 2.300 ανθρώπων από έναν μόνο καύσωνα σε μόλις 12 πόλεις θα μπορούσε να καταστήσει το φετινό καλοκαίρι ιδιαίτερα επικίνδυνο.
Αυξημένο το θερμικό στρες

Η υπηρεσία παρατήρησης της Γης της ΕΕ, Copernicus, δήλωσε ότι ο περασμένος μήνας ήταν ο τρίτος θερμότερος Ιούνιος που έχει καταγραφεί παγκοσμίως και ότι στη δυτική Μεσόγειο αναπτύχθηκε ένας «εξαιρετικός» θαλάσσιος καύσωνας. Η μέση ημερήσια θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας ήταν η υψηλότερη που έχει καταγραφεί ποτέ για την περιοχή τον Ιούνιο, στους 27 βαθμούς Κελσίου.

Όπως αναφέρει ο Guardian, το Copernicus διαπίστωσε επίσης μεγάλη αύξηση των επικίνδυνων «τροπικών νυχτών», όπου οι νυχτερινές θερμοκρασίες δεν πέφτουν κάτω από τους 20C και οι άνθρωποι δυσκολεύονται να ξεκουραστούν. Σε ορισμένες περιοχές της Ισπανίας σημειώθηκαν 24 τροπικές νύχτες τον περασμένο μήνα, 18 περισσότερες από τον μέσο όρο του Ιουνίου.

Η Σαμάνθα Μπούργκες, αναπληρώτρια διευθύντρια της υπηρεσίας κλιματικής αλλαγής Copernicus, δήλωσε ότι οι θερμοκρασίες ρεκόρ στη Μεσόγειο έκαναν το θερμικό στρες που βίωσαν μεγάλα τμήματα της Ευρώπης «πολύ πιο έντονο».

Σχεδόν τα δύο τρίτα της Μεσογείου επλήγησαν από θαλάσσιους καύσωνες που χαρακτηρίστηκαν ως ισχυροί ή χειρότεροι σε σχέση με το παρελθόν.

Η ίδια δήλωσε: «Σε έναν κόσμο που θερμαίνεται, οι καύσωνες είναι πιθανό να γίνουν πιο συχνοί, πιο έντονοι και να επηρεάσουν περισσότερους ανθρώπους σε ολόκληρη την Ευρώπη».

Πολίτες αναζητούν δροσιά σε σιντριβάνι στη Γερμανία. REUTERS/Lisi Niesner

Η ανάλυση του Mercator Ocean, ενός μη κερδοσκοπικού ερευνητικού οργανισμού που διαχειρίζεται τη θαλάσσια υπηρεσία του Copernicus, διαπίστωσε ότι σχεδόν τα δύο τρίτα της Μεσογείου επλήγησαν από θαλάσσιους καύσωνες που χαρακτηρίστηκαν ως ισχυροί ή χειρότεροι σε σχέση με το παρελθόν, η μεγαλύτερη έκταση που έχει καταγραφεί ποτέ.

Οι υψηλές θερμοκρασίες είναι γνωστό ότι διαταράσσουν τη ζωή των ψαριών και σκοτώνουν ορισμένα από τα φυτά με τα οποία τρέφονται. Μαζική θνησιμότητα έχει επανειλημμένα πλήξει τη Μεσόγειο τα τελευταία χρόνια, καθώς οι θαλάσσιοι καύσωνες έχουν γίνει πιο θερμοί.

n.gr